Sự thật ít ai biết về tia X-quang và CT Scan: Liều bức xạ có thật sự nguy hiểm?

🌟 Hiểu đúng về tia X-quang và CT Scan: Mức độ phơi nhiễm và an toàn cho sức khỏe

Nếu bạn chưa biết, cả X-quang và CT scan đều sử dụng tia X – loại bức xạ có khả năng xuyên qua mô mềm để tạo hình ảnh bên trong cơ thể. Lượng bức xạ mà cơ thể hấp thụ được tính bằng đơn vị milliSievert (mSv).

Trung bình, mỗi người chúng ta tiếp xúc tự nhiên với khoảng 3 mSv bức xạ/năm – đến từ ánh sáng mặt trời, đất, không khí và thực phẩm hằng ngày.

📊 Mức phơi nhiễm bức xạ từ các loại chụp

Loại chụp	Mức phơi nhiễm (mSv)	Tương đương phơi nhiễm tự nhiên
X-quang răng	≈ 0,005	~ 1 ngày
X-quang ngực	≈ 0,1	~ 10 ngày
X-quang cột sống thắt lưng	≈ 1,4	~ 6 tháng
CT đầu	≈ 2	~ 8 tháng
CT ngực	≈ 7	~ 2 năm

✅ Các mức trên vẫn nằm trong ngưỡng an toàn — nguy cơ gây hại rõ rệt chỉ khi phơi nhiễm trên 100 mSv.

💡 Liều bức xạ và tác động đến sức khỏe

Hầu hết các liều trên đều an toàn. Tuy nhiên, nếu thực hiện nhiều lần, đặc biệt ở các vùng nhạy cảm như tủy xương, buồng trứng, tinh hoàn, có thể làm tăng nhẹ nguy cơ đột biến gen hoặc ảnh hưởng khả năng sinh sản.

🦺 Tấm chì bảo hộ – còn cần thiết không?

Trước đây, các tấm chì bảo hộ được dùng phổ biến khi chụp vùng chậu, bụng hoặc cột sống. Tuy nhiên, với máy X-quang kỹ thuật số hiện đại, liều tia ngày nay đã giảm rất nhiều. Một số quốc gia như Mỹ, Nhật, Anh đã hạn chế dùng thường quy để tránh che khuất vùng cần chẩn đoán hoặc làm sai lệch máy đo liều.

🤰 Khi nào cần thận trọng?

Tại Việt Nam, các cơ sở y tế vẫn kiểm soát chặt chẽ liều bức xạ. Trước mỗi lần chụp, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ hỏi kỹ về khả năng mang thai, thậm chí có thể test thử thai. Nếu nghi ngờ có thai, việc chụp X-quang hoặc CT sẽ được trì hoãn, hoặc chuyển sang phương pháp an toàn hơn như siêu âm hoặc MRI.